Türkiye’de sayılı merkezde uygulanabilen lazer teknolojisi ile böbrek taşı ameliyatı Sungurlu Devlet Hastanesi’nde başarıyla gerçekleştiriliyor.
Sungurlu Devlet Hastanesi Üroloji Bölümü’nde uygulanan böbrek taşı ameliyatlarında, 3 santimetreye kadar olan taşlar, açık cerrahiye gerek kalmadan kırılarak kuma dönüştürülüyor ve hastanın idrar yoluyla dışarı atması sağlanıyor. Hastayı kesmeden biçmeden robot sayesinde idrar yollarından böbreğe ulaşarak 3 santimetreye kadar olan taşları toz haline getiriliyor. Hastayı kesmeden veya bir yerini delmeden tamamen doğal yollardan, idrar kanalından girilerek böbreğe ulaşıp taşlar toz haline getirilen operasyon ile Hasta aynı gün içerisinde veya ertesi sabah taburcu edilebiliyor.
Açık cerrahi yerine “fleksibil üreterorenoskop” denilen aletle idrar kanallarına girilerek böbrekteki tüm taşların tespit ediliyor. Lazer uygulamasıyla taşlar toz haline getiriliyor ve robot ile gerçekleştiren ameliyat hekimin de işini kolaylaştırıyor.
Taş böbrek ameliyatı ile ilgili İl Sağlık Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi; “Üreterorenoskopi (URS), üst üriner sistemin (üreter ve böbrek toplayıcı sistemi) endoskopik cihazlarla incelenmesi demektir. Bu işlem için kullanılan cihaza üreterorenoskop denilir: Bu optik bir alet ile üretradan mesaneye ve oradan da üretere ve böbreğe kadar çıkılarak taşa ulaşılıp çeşitli yöntemlerle (genelde lazer kaynağı kullanılır) kırılıp hasta taştan arındırılır. Eğer taş üst üreter veya böbreğin içerisinde ise esnek (bükülebilir, fleksibl) üreterorenoskoplar kullanılır ki bu yönteme retrograd intrarenal cerrahi de denilmektedirOperasyon bitiminde üreter kateteri veya bir ucu böbrekte diğer ucu mesanede olan yumuşak plastik ince bir boru (JJ kateter, stent) üretere yerleştirilir. Bu stent üreterde taşın varlığı ve taşın çıkarılması işlemine bağlı olan travmanın iyileşmesi sürecine katkıda bulunacaktır. Mesaneye ise bir Foley sonda takılır. Ameliyattan sonraki 24-48 saat içinde idrar rengi berraklaştıktan sonra sondası çekilebilir. Stentin çekilmesi 2-4 haftalık bir süreç alır.
Ameliyat sırasında bazen zorlu durumlarla karşılaşılabilir. Taşa ulaşılamayabilir, üretere girilemeyebilir, üreterde yırtık oluşabilir. Bu gibi durumlarda üretere bir stent yerleştirilmesi ve sistemin rahatlaması sağlandıktan sonra başka bir seansta tekrar üreterorenoskopi yapılır. Stent takılamadığı durumlarda ise böbreği rahatlatmak için perkütan nefrostomi denilen bir işlemle böbreğe dışarıdan bir tüp takılması gerekebilir. Üreterdeki travmanın çok büyük olduğu durumlarda açık cerrahiyle işlemin tamamlanması gerekebilir. Yüksek taş yükü olan hastalarda, ESWL (dışardan taş kırma) ile düşürülmesi mümkün olmayan veya alt kaliks (böbrek içi toplayıcı havuzcuk) taşı olanlarda, böbreğin yapısal ve anatomik bozukluklarında (atnalı böbrek, çift toplayıcı sistemli böbrek vb.) çoğu zaman ESWL yetersiz kalmaktadır.
Bu durumda öncelikli olarak perkütan nefrolitotomi önerilmektedir. Bu teknikle ciltten 1 cm’lik bir kesiyle böbreğe ulaşılıp taşların kırılıp dışarı alınması şeklinde yapılmaktadır. PCNL operasyonu genel anestezi altında yapılmaktadır ve ortalama 1,5-3 saat sürmektedir. Anestezinin verilmesi işlemini takiben önce hastaya sistoskopi işlemi için pozisyon verilir. Operasyon planlanan taşlı böbreğe ait kanal ağzı tespit edildikten sonra, bu kanala iki ucu açık ince bir tüp yerleştirilir. Ardından hasta yüzüstü yatış pozisyonuna getirilir. Hastaya pozisyon verme işleminin ardından; sistoskopi işlemi sırasında takılan kateterden kontrast madde verilir ve böbrek görüntülenir.
Temizlenecek taşın yerleşimine göre, bu görüntülenen böbreğe hastanın sırt bölgesinden nefroskop denilen alet böbreğe yerleştirilir. Böbreğin içerisindeki taşlar tespit edildikten sonra çeşitli enerji kaynakları ile böbrek içinde kırılır. Kırılan bu küçük taş parçaları tutucu bir alet yardımıyla vücut dışına alınır. Böbreğin tamamen taştan temizlendiği düşünüldüğünde, operasyon yapılan böbreğe bir adet tüp (perkütan nefrostomi tüpü) yerleştirilir. Hastalar operasyondan sonda ve perkütan nefrostomi tüpü ile çıkarlar. Operasyon sonrası genellikle 1. gün hastanın sondası alınır. Hastanın perkütan nefrostomi tüpü ise operasyondan ortalama 2 gün sonra genellikle yatak başında alınmaktadır.
Perkütan nefrostomi tüpü alındıktan sonra genellikle hastanın aynı gün taburcu işlemi planlanır. Bu ameliyatın hastanede kalış, iyileşme süreleri, ağrı kesiciye ihtiyaç duyma ve günlük yaşama dönme süreleri daha kısa ve kozmetik görünümü açık cerrahiye göre daha iyi olmaktadır. Hastalar ameliyat sonrası dönemi açık ameliyata göre çok daha rahat geçirmektedir. Bu yöntem tek başına uygulandığında ve tek cerrahi seansta taşsızlık başarı oranları % 87 ile 98 arasında değişmektedir. Bunun yanında tedaviye ikinci seans veya ürterorenoskopi veya ESWL eklendiğinde bu başarı oranlarının çok daha arttığı bilinmektedir.”